Wie denkt dat productielijnen nog steeds bestaan uit lopende banden met tientallen werknemers in witte pakken ernaast die ieder een cruciale rol in het geheel op zich nemen, heeft het mis. Hoewel deze menselijke productielijnen zeker niet volledig achterhaald zijn, maken steeds meer bedrijven gebruik van slimme technologieën om productielijnen zoveel mogelijk te automatiseren. Van automotive tot verpakkingen en van zware industrie tot voedselproductie – robotica en slimme systemen nemen steeds vaker het menselijke werk over. Maar wat is het effect van deze automatisering van de productielijnen op de diverse sectoren? En wordt menselijk handelen binnen afzienbare tijd overbodig? Laten we eens speculeren.

Een mens maakt fouten

Hoe je het ook wendt of keert, de mens is mens omdat hij fouten maakt. Hoewel dit in heel veel situaties geen enkel probleem is en soms juist ons aanpassingsvermogen versterkt, is het in veel productielijnen gevaarlijk om fouten te maken. Wanneer je werkt met grote machines, bijtende stoffen of voedsel dat onder geen beding aangetast mag worden, is de menselijk aard een onzekere factor. Fabrieksautomatisering heeft in rap tempo deze menselijke factor vervangen door computergestuurde technologie die enkel fouten maakt wanneer de mens dit verkeerd programmeert.

Fabrieksautomatisering is in zekere zin dus meer dan enkel het versnellen van processen. Ook de veiligheid van productieprocessen alsmede de efficiëntie zijn onderhevig aan verbetering. De kennis en grondstoffen om dergelijke systemen te ontwikkelen blijken echter niet altijd voorhanden. Zoals afgelopen jaar bleek met het tekort aan in China geproduceerde chips, zijn veel processen inmiddels afhankelijk van technologische componenten die een onmisbare rol spelen in het geheel.

Ieder onderdeel heeft z’n functie

Zoals de chips een grote rol spelen in het functioneren van systemen, heeft eigenlijk ieder onderdeel inmiddels een unieke positie verworven – inclusief eigen productspecialisten die onderdelen produceren voor producenten van andere ingewikkelde systemen. Volg je het nog? Fabrieksautomatisering valt of staat namelijk met kwaliteitsonderdelen die tot op de millimeter samenwerken en gekoppeld kunnen worden aan specifieke software. De onderdelen van Festo, waaronder cilinders, koolstoffilters en meer, vormen bijvoorbeeld een klein onderdeel van de totale proces- en fabrieksautomatisering maar zijn daarmee niet minder onmisbaar dan de software achter deze vertaalslag van manueel naar automatisch.

De industrie rondom onderdelen die fabrieksautomatisering mogelijk maken zit daarmee ook enorm in de lift. Gespecialiseerde bedrijven richten zich op unieke onderdelen die de nauwkeurigheid, de werking en het gemak van systemen verbeteren en daarmee van grote meerwaarde zijn voor productiebedrijven in uiteenlopende sectoren.

Wat betekent dit voor de toekomst?

De eenentwintigste eeuw staat nu al volop in het teken van technologische ontwikkelingen en automatisering waarbij de mens veelal overbodig wordt. Verdwijnt daarmee ook de arbeidersklasse zoals we deze in de twintigste eeuw kenden? Veel democratieën rusten van oudsher op de kracht van de werkende middenklasse – dus wat betekent een dergelijke verschuiving voor de sociale dynamiek binnen landen die de automatisering omarmen? Ontstaat er een irrelevante sociale klasse die onderdoet voor slimme technologische oplossingen? Betekent dit dat de meest hoogopgeleide laag van de samenleving relevant blijft vanwege de bijdrage aan de doorontwikkeling van geautomatiseerde systemen terwijl de arbeider overbodig wordt?

Hoewel we op dit moment met name een technologische verschuiving zien, is het niet uit te sluiten dat dit een sociale aardbeving tot gevolg gaat hebben.